หนึ่งฤทัย กล่ำเงิน
พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลมนารมย์
อยู่กับใครแล้วมีความสุข เราก็อยากอยู่ใกล้คนนั้น เช่นเดียวกัน ถ้าอยู่กับใครแล้วมีความทุกข์ เราก็อยากหลีกเลี่ยงคนนั้น แต่บางครั้ง รู้ทั้งรู้ว่ามีความทุกข์ก็ไม่สามารถออกมาจากจุดตรงนั้นได้ ยังคงมีความสัมพันธ์แบบเดิมไปเรื่อยๆ และที่แย่ที่สุด คือ ยังไม่รู้ตัวเลยด้วยซ้ำว่าอยู่ในจุดที่เป็น Toxic แล้ว ถึงเวลาที่คุณต้องสำรวจตัวเองและคนใกล้ตัวกันแล้ว ว่าคนใกล้ตัวที่รู้จัก จัดอยู่ในบุคคลประเภท “เป็นพิษ” หรือ “Toxic Person” หรือไม่
เริ่มต้นจาก Check list ง่ายๆ : คนใกล้ตัวที่คุณรู้จัก ทำให้คุณรู้สึกแบบนี้หรือไม่
คุณรู้สึกเหมือนถูกบงการให้ทำในสิ่งที่คุณไม่ต้องการทำ
คุณสับสนกับพฤติกรรมของบุคคลนั้นอยู่ตลอดเวลา
คุณรู้สึกว่าคุณสมควรได้รับคำขอโทษแต่สิ่งนั้นไม่เคยเกิดขึ้น
คุณต้องปกป้องตัวเองกับบุคคลนี้เสมอ
คุณรู้สึกไม่สบายใจเมื่ออยู่ใกล้พวกเขา
คุณมักจะรู้สึกแย่กับตัวเองต่อหน้าพวกเขา
หากคุณมีความรู้สึกเหล่านี้ เป็นสัญญาณว่าคุณกำลังเผชิญหน้ากับ Toxic Person
Toxic Person คืออะไร
Toxic Person คือ บุคคลที่แสดงพฤติกรรมเชิงลบต่อคนใกล้ตัว หรือแสดงพฤติกรรมใดๆ ที่ทำให้เสียบรรยากาศ ทำให้คุณสับสน วิตกกังวล และเครียดซ้ำๆ แต่คุณไม่แน่ใจว่าทำไม ทำให้คุณสงสัยในคุณค่าของตัวเองจนไม่อาจมีความสุขกับชีวิตได้
สาเหตุเกิดจากอะไร
พฤติกรรมต่างๆ ของ Toxic Person มีที่มาจากความรู้สึกภาคภูมิใจในตนเองต่ำและปัญหาสุขภาพจิต เช่น โรคบุคลิกภาพหลงตัวเอง (Narcissistic Personality Disorder) การบาดเจ็บในวัยเด็ก (Trauma) หรือปัญหาส่วนตัวอื่นๆ ที่ฝังรากลึกในจิตใต้สำนึกจนแสดงพฤติกรรมเป็นพิษเพื่อหลีกเลี่ยงความรู้สึกผิดหรือความละอายใจต่อตนเอง
ลักษณะของ Toxic Person เป็นอย่างไร
1. ไม่มีความชัดเจน คุณไม่สามารถเอาแน่เอานอนกับบุคคลประเภทนี้ได้ เขาอาจเคยสัญญาบางอย่างกับคุณ แต่ก็อย่าหวังว่าจะรักษาสัญญา หรือนัดกับคุณไว้แล้วจู่ๆ ก็ปรับเปลี่ยนแผนงาน คุณไม่มีทางรู้เลยว่าเขากำลังจะทำอะไร สถานการณ์รอบตัวเขาสามารถเปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลา
2. ต้องการความสนใจเสมอ เขาต้องการความสนใจและการเอาใจจากคุณเสมอ ไม่ว่าจะเป็นการโทรศัพท์ ส่งข้อความ ให้ของขวัญ การยอมรับ ความสนใจ คำขอโทษหรือคำขอบคุณ แม้คุณจะมอบสิ่งเหล่านี้ให้ด้วยความเต็มใจหรือไม่ก็ตามแต่คุณจะไม่ได้สิ่งเหล่านี้ตอบแทนจากเขา
3. ดราม่าเข้าตลอด คุณอาจรู้สึกว่าเขามีชีวิตเหมือนอยู่ในละครตลอดเวลา มีเรื่องดราม่าโผล่มาไม่ซ้ำ จำเรื่องไม่ได้ เพราะเขามีพฤติกรรมชอบกวนน้ำให้ขุ่นอยู่เสมอ มักจุดไฟความขัดแย้งขึ้นมาก่อกวนคนรอบตัว ถ้าอยู่ใกล้คนแบบนี้ รับรองหาความสงบสุขได้ยาก
4. ไม่เคารพคนอื่น พฤติกกรรมไม่น่ารักอีกอย่างของ Toxic Person คือ ไม่เคารพคนอื่น ไม่มีมารยาท ก้าวก่ายเรื่องคนอื่นมากเกินไป กิริยาและการกระทำไม่มีความเกรงใจ แสดงความคิดเห็นเชิงลบ อยู่ใกล้แล้วรู้สึกว่าไม่ปลอดภัย เหมือนถูกคุกคามชีวิตตลอดเวลา
5. จอมบงการ Toxic person ชอบบงการคนรอบตัวเพื่อให้ได้มาซึ่งสิ่งที่ต้องการ หมายถึง การโกหก บิดเบือนความจริง พูดเกินจริง หรือเปิดเผยข้อมูลเพื่อให้คุณดำเนินการบางอย่าง หรือมีความคิดเห็นบางอย่างเกี่ยวกับสิ่งเหล่านั้น พวกเขาจะทำทุกวิถีทางแม้ว่ามันจะหมายถึงการทำร้ายผู้คนก็ตาม
6. หลงตัวเอง Toxic person มักพูดให้ตัวเองดูดี อวยยศให้ตัวเองทุกเรื่อง ขณะเดียวกันก็มักพูดให้คนอื่นเสียความรู้สึก เสียความมั่นใจไปด้วย พยายามทำตัวเองให้สูงส่งด้วยการด้อยค่าคนอื่น ยิ่งอยู่ใกล้ ยิ่งทำให้ Self Esteem ของคุณต่ำลง
รับมือกับอย่างไรดีกับ Toxic Person
1. Confront คือ การเผชิญหน้ากับ Toxic Person เมื่อเขาแสดงพฤติกรรมที่เป็นพิษออกมาและส่งผลกระทบต่อคุณ ให้บอกเขาอย่างตรงไปตรงมาว่า พฤติกรรมนั้นส่งผลเสียอย่างไรต่อคุณบ้าง คุณรู้สึกไม่ชอบใจ ไม่สบายใจอย่างไรต่อพฤติกรรมนั้น เพื่อให้เขาได้ทราบถึงพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม และให้โอกาสเขาได้อธิบายและปรับปรุงตัวเอง
2. กำหนดขอบเขตที่ชัดเจน เป็นการ set limit ทั้งคุณและเขา โดยการตั้งกฎเหล็กเพื่อควบคุมพฤติกรรม เช่น หากแต่ละวันคุณใช้เวลากับบุคคลประเภท Toxic Person เป็นเวลามากจนรู้สึกเป็นทุกข์ คุณควรกำหนดเวลาการอยู่ด้วยกันลดลง ในขอบเขตเวลาที่คุณยังสามารถเป็นตัวเองได้ โดยไม่ได้รับผลกระทบทางลบ หรือกรณีที่แสดงพฤติกรรมไม่เหมาะสม คุณจะไม่สนทนาหรือใกล้ชิดด้วยจนกว่าเขาจะยอมปรับปรุงตัว
3. ระวังตกหลุมพราง การทำเรื่องเล็กๆ ให้เป็นเรื่องใหญ่ พฤติกรรมนินทา ขี้อิจฉา ล้วนเป็นงานถนัดของ Toxic Person ดังนั้น วิธีการหลีกหนีความวุ่นวายเหล่านี้ คือ หลีกเลี่ยงการมีส่วนร่วมในเรื่องที่ไม่เกี่ยวกับคุณเอง พูดคุยกับคนประเภทนี้เท่าที่จำเป็นเท่านั้น อีกประเด็นหนึ่ง Toxic person มักพูดโน้มน้าวให้คุณรู้สึกผิดแม้ว่าคุณไม่ได้ทำผิดก็ตาม ดังนั้น อย่าตกหลุมพรางเขาเด็ดขาด จำไว้เสมอว่า ถ้าคุณไม่ผิดก็ไม่จำเป็นต้องแบกรับความรู้สึกผิดเหล่านั้น
4. ตัดออกจากชีวิตซะเลย หากวิธีต่างๆ ใช้ไม่ได้ผล คุณยังเจ็บปวดจากการใกล้ชิดกับ Toxic Person คงถึงเวลาแล้วที่คุณจะตัดเขาออกจากวงจรชีวิตของคุณ ไม่ต้องพบเจอกันอีก ตัดขาดความสัมพันธ์ ย้ายที่อยู่อาศัย ย้ายที่ทำงาน เอาเป็นว่าจากนี้ไป ทางใครทางมัน ปล่อยคน Toxic ออกจากชีวิตคุณ
5. ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทางสุขภาพจิต หากคุณไม่แน่ใจว่าบุคคลดังกล่าวมีพฤติกรรมที่เป็นพิษ หรือกำลังอยู่ความสัมพันธ์ที่ เป็นพิษอยู่รึเปล่า แนะนำให้ขอความเห็นอื่นจากผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต การพูดคุยกับใครบางคนเกี่ยวกับสถานการณ์อาจช่วยให้คุณได้ความชัดเจนอย่างที่ต้องการ และสามารถเผชิญหน้ากับ Toxic Person ได้อย่างเหมาะสม
หากคุณสามารถปิด Deal กับ Toxic Person รอบตัวคุณแล้ว Step ต่อไป ลองคิดเล่นๆ ดูนะคะว่า หากเรากลายเป็น Toxic Person ในสายตาคนอื่น และถ้ารู้ตัวว่าตัวเองเป็น Toxic Person จะมีวิธีจัดการยังไง รอติดตาม Episode ถัดไปค่ะ